Ở lại lâu năm:
Trung thành hay tự làm chậm mình?
Đây là một câu hỏi rất quen thuộc trong đời sống đi làm, đặc biệt là vào những cột mốc như 3 năm hay 5 năm tại một tổ chức.
Có người cho rằng ở lại lâu trong một công ty thể hiện sự trung thành, ổn định và đáng tin cậy. Người khác lại nghĩ rằng đó là dấu hiệu của sự trì trệ, ngại thay đổi và tự giới hạn cơ hội phát triển.
"Cùng một hành vi, nhưng hai cách nhìn hoàn toàn trái ngược. Vậy rốt cuộc, ở lại lâu là tốt hay không?"
- Hiểu hệ thống & Chính trị
- Uy tín nội bộ bền vững
- Quyền lực chuyên môn
- Ít tiếp cận tư duy mới
- Rủi ro "Loyalty Tax" (Lương thấp)
- Ngại bước ra vùng an toàn
1. Sự đánh đổi giữa "Sâu" và "Rộng"
Khi nhìn vào biểu đồ phía trên, bạn sẽ thấy sự đánh đổi rõ ràng. Không có lựa chọn nào là hoàn hảo, chỉ có lựa chọn phù hợp với chiến lược của bạn.
Góc nhìn của Người ở lại (The Specialist)
Với nhiều tổ chức, đặc biệt ở các vị trí quản lý cấp cao hoặc chuyên gia kỹ thuật (SME), việc gắn bó dài hạn mang lại lợi thế cực lớn về "Vốn chính trị" (Political Capital). Bạn hiểu rõ ai là người ra quyết định, quy trình ngầm vận hành thế nào, và làm sao để đẩy một dự án đi nhanh nhất.
Nghiên cứu về Deliberate Practice (Luyện tập có chủ đích) cũng chỉ ra rằng để đạt đến trình độ tinh thông (Mastery), cá nhân cần một môi trường ổn định đủ lâu để rèn giũa kỹ năng sâu.
Góc nhìn của Người dịch chuyển (The Generalist)
Ngược lại, rủi ro lớn nhất của việc ở lại quá lâu là "Tunnel Vision" (Tầm nhìn đường hầm). Bạn giải quyết mọi vấn đề theo cách cũ của công ty cũ. Trong khi đó, thị trường bên ngoài đã thay đổi chóng mặt.
— Quan điểm Chuyên gia —
"Vấn đề không nằm ở con số năm thâm niên (3 năm, 5 năm hay 10 năm)..."
Câu hỏi đúng là: “Trong thời gian đó, mình đang LỚN LÊN hay chỉ đang GIÀ ĐI cùng công ty?”
2. Cẩn trọng với "10 năm kinh nghiệm" ảo
Có một câu nói rất hay trong giới tuyển dụng: "Bạn có thực sự sở hữu 10 năm kinh nghiệm, hay bạn chỉ có 1 năm kinh nghiệm và lặp lại nó 10 lần?"
Để đánh giá xem việc "ở lại" của bạn có chất lượng hay không, hãy tự vấn 3 yếu tố:
- Thử thách mới: Trong 12 tháng qua, bạn có nhận thêm dự án mới, trách nhiệm mới nào không? Hay công việc vẫn y hệt năm ngoái?
- Kỹ năng mới: Nếu công ty hiện tại phá sản vào ngày mai, những kỹ năng bạn đang dùng có giúp bạn kiếm được việc ngay lập tức không?
- Giá trị thị trường: Lương của bạn đang được trả dựa trên năng lực thực tế hay dựa trên thâm niên "sống lâu lên lão làng"?
🔬 Góc nhìn Khoa học
Các nghiên cứu về career decision-making cho thấy chất lượng quyết định không phụ thuộc vào việc bạn chọn A hay B, mà phụ thuộc vào cách bạn đánh giá bối cảnh.
Theo Harvard Business Review, những người phát triển bền vững thường không hỏi “Lựa chọn nào đúng?”, mà hỏi “Lựa chọn nào phù hợp với giai đoạn cuộc đời này?”.
Lời kết
Thời gian ở lại không quyết định giá trị — mức độ phát triển trong khoảng thời gian đó mới là yếu tố cốt lõi.
"Nếu giữ nguyên môi trường này thêm 2 năm nữa, bạn sẽ trở thành phiên bản mạnh hơn hay an toàn hơn?"
Disclaimer: Nội dung phân tích mang tính tham khảo từ Ericsson (1993), Gati & Tal (2008).